ریال نیوز : کیانوش جهانپور گفت : جراحی ذهنیت «نمی‌شود» با سه گام علمی، کلید نجات مدیریت ملی است .
به گزارش ریال نیوز ، کیانوش جهانپور، پژوهشگر و تحلیلگر مدیریت، با بیان این که یکی از بزرگ‌ترین موانع توسعه در ایران، به‌کارگیری عباراتی مانند «نمی‌شود»، «نمی‌توانیم» و «نمی‌گذارند» از سوی مدیران رأس سازمان‌هاست تصریح کرد : این عبارت‌ها به شکل یک فیلتر ادراکی عمل کرده و فرصت‌های ملی را در نبود تغییر رهنمون می‌سازند.
جهانبور با استناد به مدل شاین در فرهنگ سازمانی، توضیح می‌دهد که این نوع جملات به هنجارهای بازدارنده تبدیل می‌شوند و فرآیند چرخش تحول را متوقف می‌کنند. او این پدیده را «بیماری مدیریتی» نامیده و معتقد است که برای پیشگیری از شکست پروژه‌ها در سطوح ملی و بنگاهی، باید به سمت جراحی مدیریتی و تغییر ذهنیت رفت.
این پژوهشگر سپس به یافته‌های پژوهش‌های بین‌المللی اشاره کرد و افزود
: فراتحلیل حداقل ۴۷ مطالعه نشان می‌دهد که سه گانه ادراک منفی از امکان‌پذیری، خودکارآمدی پایین و فرافکنی مسئولیت، به‌عنوان پیش‌شرط‌های توسعه ناکام مطرح‌اند. در مقابل، تغییر ذهنیت از «نمی‌شود» به «چگونه می‌شود» می‌تواند تا ۲۲ درصد بهره‌وری را افزایش دهد و هزینه‌های فرصت را تا ۴۰ درصد کاهش دهد. این آمار صرفاً شعاری نیست و این اعداد با شواهد علمی پشتیبانی می‌شوند.
جهانپور در بخش تجربه های ملی از نمونه‌های تاریخی که در ایران توانستند با تغییر تیم و بازنگری رویه‌ها، پروژه‌های بزرگی در حوزه سلامت، گازرسانی، برق‌رسانی روستاها و تولید واکسن داخلی به نتیجه برسانند یاد کرد و گفت: «در پشت این نمونه‌ها، رویکرد «چگونه می‌شود» بوده که مانع‌ها را کنار می‌زند و پیشرفت را رقم می‌زند.» از منظر او، استراتژی مشابهی می‌تواند در دیگر حوزه‌های کشور نیز کارآمد باشد.
جهانبور در تشریح سه‌گام پیشنهادی برای ریشه‌کن کردن این بیماری مدیریتی توضیح داد:
1) شناخت Recognize: رصد دقیق رفتارهای بازدارنده در جلسات کلیدی با استفاده از ابزارهای تحلیل متنی و فناوری‌های تحلیلی. شاخص اصلی، نرخ تکرار عبارات منفی است و هرگاه مدیری بیش از چند بار از «نمی‌شود» استفاده کند، اخطاری برای بازنگری است.
2) جایگزینی Replace: گردهم‌آوری کارگاه‌های توانمندسازی برای مدیران، با تمرکز بر روش‌های خلاقیت و حل مسئله (مانند TRIZ). بازگشت مدیر به تیم تنها پس از قبولی در تست‌های خلاقیت ممکن است و در صورت عدم تغییر، باید جایگزین شود.
3) پاداش Reward: تشویق مدیرانی که ذهنیت «چگونه می‌شود» را به کار می‌گیرند با افزایش بودجه یا اختیارات، و اندازه‌گیری با معیارهای تکمیل پروژه و تحقق اهداف.
جهانپور تأکید کرد که این جراحی ذهنی نباید تنها شعار باشد؛ بلکه نیازمند اجرا و پایش مستمر است. او از مدیران دعوت کرد تا گزارش‌های شفاهی یا کتبی خود را درباره موانع «نمی‌شود» برای بررسی به مراجع بالادستی ارائه دهند تا مسیر اصلاحی به سرعت آغاز شود. همچنین به اهمیت اقدام‌های عملی در سطح ملی و با مشارکت بخش خصوصی و دولت اشاره کرد تا ایران بتواند از این بحران مدیریتی عبور کند و به استانداردهای بالای مدیریت تغییر دست یابد.
این گفت‌وگو نشان می‌دهد که تغییر نگرش از «نمی‌شود» به «چگونه می‌شود» می‌تواند نخستین گام برای نجات پروژه‌های ملی و تقویت کارآمدی سازمانی باشد و جهانپور معتقد است که اکنون زمان اقدام عملی و روشمند فرا رسیده تا از فرصت‌های ملی به بهترین شکل استفاده شود.
