ریال نیوز : جزیره زیبای کیش با مساحت تقریبی ۹۱ میلیون متر مربع، به عنوان “هوم بیس” لجستیک نسل هفتم، شایسته توجه ویژه حکمرانان برای تقویت جایگاه ایران در INSTC است.
به گزارش ریال نیوز ، در عصر جدید اقتصاد جهانی، مزیت رقابتی یک کشور نه صرفاً در تولید، بلکه در توانمندی‌های لجستیکی و سرعت اتصال بازارهای منطقه‌ای تعریف می‌شود. کریدور بین‌المللی شمال-جنوب (INSTC) شریان حیاتی برای اتصال بازارهای هند، آسیای جنوب شرقی و اقیانوس آرام به قفقاز، روسیه و اروپا است؛ و ایران، حلقه مرکزی این کریدور محسوب می‌شود.
جزیره کیش، با موقعیت استراتژیک منحصر به فرد خود در خلیج فارس، ظرفیت ارتقاء کیفی، از یک مرکز صرفاً تجاری به یک “” هاب ترانزیتی هوشمند “” را داراست و قابلیت ایفاء نقش محوری در معادلات پیچیده جهانی به مثابه “” عامل کاتالیزور INSTC”” را به صورت بالقوه دارد.
تاکنون، تمرکز مسئولان امر بر بنادر اصلی ترانزیتی بوده است، اما جزیره کیش می‌تواند یک لایه پشتیبانی حیاتی و فناورانه به این مسیر اضافه کند. این جزیره، بنا بر دلایل فنی آتی الذکر و به‌واسطه بهره‌مندی از مزایای قانونی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی، پتانسیل تبدیل شدن به نقطه عطف
“” خدمات ارزش افزوده (Value-Added Services)”” کریدور شمال-جنوب را دارد:
۱. زیرساخت‌های آینده‌نگر: لجستیک نسل هفتم (G7) و تحلیل VRIO
ما در حال حرکت به سوی پیاده‌سازی زیرساخت‌های هوشمند و دیجیتالی هستیم. این پتانسیل در چارچوب مدل “” VRIO “” تحلیل می‌شود:
ارزش (V): موقعیت جغرافیایی بی‌نظیر در خلیج فارس و دسترسی مستقیم به آب‌های آزاد.
کمیابی (R):مکان ایجاد یک
“” منطقه ویژه لجستیک هوشمند (Smart Logistics Special Zone)””
با قوانین منطقه‌ای خاص.
تقلیدناپذیری (I):سرمایه‌گذاری متمرکز بر تبدیل “” فرودگاه بین‌المللی کیش “” به *”” هاب اصلی حمل بارهای هوایی و فوری (Express Cargo) INSTC*”” ، که تقلید آن نیازمند زمان و سرمایه‌گذاری عظیم در سایر نقاط است.
سازماندهی (O): وجود ساختارهای مدیریتی منسجم و توانمند در جزیره برای مدیریت پروژه‌های پیچیده نسل هفتم (G7).
استفاده از “” بلاک‌چین”” برای شفافیت و تسریع فرآیندهای گمرکی و ترانزیتی، بهینه‌سازی مسیر با “”الگوریتم‌های پیشرفته””و مدیریت موجودی هوشمند، سرعت و اعتماد کریدور INSTC را برای کاربران بین‌المللی افزایش خواهد داد.
۲. نقش استراتژیک و خدمات انحصاری در کیش
کیش می‌تواند به مرکز تجمیع و تفکیک محموله‌های INSTC تبدیل شود. این جزیره با ارائه خدمات انبارداری مدرن، بسته‌بندی مجدد و مونتاژ سبک در “” پُست اسکله‌ها و بندرگاه‌های کیش”” امکان ارسال کالاها با انعطاف‌پذیری و دقت بالاتر به مقاصد شمالی را فراهم می‌کند. این خدمات، جذابیت‌های منطقه آزاد کیش را تقویت کرده و سرمایه‌گذاران خارجی را ترغیب می‌کند تا کیش را به عنوان “” پایگاه عملیاتی “” خود برای مدیریت جریان کالاهای کریدور انتخاب کنند.
۳. تحلیل محیط و حفظ برتری رقابتی (PESTEL، پورتر و SWOT)
با امعان نظر به مزیت جغرافیایی تا مزیت رقابتی پایدار، برنامه راهبردی لجستیک کیش باید تضمین‌کننده این مهم باشد که جزیره کیش، تنها یک توقفگاه جغرافیایی نیست، بلکه **”یک مزیت رقابتی پایدار”** برای کل شبکه ترانزیتی ایران است.
تحلیل محیط کلان (PESTEL):
بررسی محیط خارجی نشان می‌دهد که پتانسیل ترانزیتی ایران در اوج قرار دارد؛ تنش‌زدایی منطقه‌ای (P/L) و افزایش تقاضا برای مسیرهای کوتاه‌تر نسبت به کانال سوئز (E)، نیازمند زیرساختی قدرتمند در داخل است.
لایه دفاعی و تهاجمی (Porter’s Five Forces):
برای حفظ سودآوری کریدور، باید فشار نیروهای رقابتی را کاهش دهیم. با ایجاد انحصار در خدمات ارزش افزوده تخصصی در کیش، قدرت چانه‌زنی تأمین‌کنندگان و خریداران را کاهش داده و تهدید تازه‌واردها را با سرمایه‌گذاری‌های سنگین زیرساختی، پرهزینه می‌کنیم.
چشم‌انداز SWOT:
نقاط قوت (S) کیش شامل “” هوم بیس بودن فرودگاه “” و امکانات بندری نسل جدید است که باید برای خنثی‌سازی تهدیدها (T) نظیر رقابت سایر بنادر منطقه‌ای و نوسانات ژئوپلیتیک به کار گرفته شود.
__ جمع‌بندی: تبدیل مزیت به برتری عملیاتی
تقویت جایگاه ایران در کریدور شمال-جنوب، نیازمند دیدگاهی فراتر از بنادر و راه‌ها است. جزیره کیش با تبدیل شدن به “مرکز فرماندهی لجستیک هوشمند INSTC”” نه تنها حامی این کریدور ملی خواهد بود، بلکه به موتور محرکه اقتصاد دریامحور و توسعه منطقه تبدیل خواهد شد. این یک “” ضرورت استراتژیک “” برای تضمین آینده ترانزیتی کشور است.
ناصر شریفی مطلق
استراتژیست و کارشناس ارشد حمل و نقل و لجستیک
مهر ماه ۱۴۰۴
تهران
