ظرفیت بازار عراق برای ایران

ریال نیوز : کشور عراق به دلیل ویژگی های خاص مانند داشتن مرزهای طولانی با ایران و اشتراکات دینی و فرهنگی یکی از بهترین گزینه های تجارت برای ایران به شمار می رود. کیفیت و کمیت اقلام صادر شده از ایران به عراق به گونه ای است که ایجاد و پایداری صدها هزار شغل در ایران، وابسته به صادرات به عراق است. بررسی ها نشان می دهد که ظرفیت این کشور در جذب کالاهای ایرانی، حداقل ۲ برابر وضع موجود است.

عراق واردکننده بزرگ انواع کالا و خدمات از ابتدایی ترین نوع تا کالا و خدمات با فناوری بالا است. مواد
غذایی و محصولات کشاورزی بزرگترین بخش از صادرات ایران به عراق است. بازار عراق به دلیل غیرتخصصی بودن ظرفیت بالایی برای پذیرش کالاهای صنعتی ایران دارد و فرصت مناسبی را برای
رشد آنها فراهم می سازد.

در کنار موارد بالا، حجم عظیم ریالی که توسط زوار ایران در عراق خرج می شود منجر به مقرون به صرفه شدن واردات کالا از ایران به عراق شده است.

تحریم آمریکا فرصتی برای حضور ایران در بازار عراق
اقدامات آمریکا در تضعیف روابط اقتصادی ایران و عراق را می توان به دو دسته اصلی تقسیم کرد. دسته اول، ایجاد اختلال در جریان نقل و انتقال دلار میان ایران و عراق است؛ خوشبختانه آمریکا تنها بر جریان دلار حاکم است و امکان نقل و انتقال سایر ارزها مانند دینار وجود دارد. دسته دوم، پیشنهاد سرمایه گذاری و تاسیس زیرساخت های موردنیاز عراق؛ با این حال، خوشبختانه در اینجا دست برتر با ایران است، زیرا به گفته ی مسئولین و فعالان اقتصادی که از نزدیک با اوضاع عراق آشنا هستند، هیچ کشوری مانند ایران قابلیت تامین نیازها و زیرساخت های عراق را ندارد.
ارزیابی چند محور از تجارت ایران با عراق

کشور عراق در سال ۲۰۱۷ میلادی مقصد صادرات ۵۰.۳ میلیارد دلار کالا و همچنین بیش از ۱۰ میلیارد دلار خدمات فنی و مهندسی بوده است. البته ارقام فوق مربوط به آمار رسمی اعلام شده از سوی شرکای تجاری عراق بوده و مطمئنا حجم واقعی واردات این کشور بسیار بالاتر از این رقم است.
ایران به دلایل گوناگون از قبیل اشتراکات دینی و فرهنگی، مرزهای مشترک طولانی، نزدیکی جغرافیایی و نوع کالاهای مورد نیاز عراق، بیش از سایر بازیگران خارجی، توانایی انتفاع از بازار این کشور را دارد.
اهمیت اقتصادی عراق و ظرفیتهای این کشور هرچند که عامه مردم عراق در حال حاضر وضع معیشتی مساعدی ندارند، اما باید این کشور را جزو ثروتمندترین کشورها دانست. در ادامه برخی از منابع مهم ثروت زای کشور عراق را معرفب میکنم:
عراق پنجمین دارنده ذخایر نفتی و سومین صادرکننده بزرگ نفت در جهان محسوب میشود. این کشور در سال گذشته میلادی ۶۷ میلیارد دلار نفت صادر کرده است.
عراق به دلیل عبور رودهای دجله و فرات و همچنین وجود جلگه های هموار و حاصلخیز پهناور در این کشور به لحاظ کشاورزی و آب غنی بوده و انتظار میرود در آینده نه چندان دور به یکی از تولیدکنندگان بزرگ محصولات کشاورزی در منطقه تبدیل شود.
منبع دیگر درآمد عراق خیل عظیم زوار اهل بیت علیه السلام است که از دیگر کشورها وارد این کشور میشوند.
عراق به لحاظ ترانزیتی اهمیت فراوانی دارد؛ زیرا حلقه واصل آسیا (و به طور خاص ایران) به دریای مدیترانه و
همچنین قاره آفریقا است

*چالش های حضور ایران در بازار عراق و راهکارهای آن*

دیدگاه های مثبت و منفی نسبت به ایران

باید توجه داشت که دولت عراق شامل طیف گسترده ای از دیدگاه های مثبت و منفی نسبت به ایران است و ایران نمی تواند بدون ارائه هیچگونه برنامه اقتصادی سودآور برای عراق، و صرفا با ذکر این واقعیت که در مقابله با داعش به یاری عراق شتافته است، انتظار دنباله روی بی چون و چرای مقامات عراقی از سیاست های خود را داشته باشد. پس لازم است که مزیت دار بودن طرح ها و پیشنهادات ایران برای این کشور به زبان آمار و ارقام به مقامات عراقی ارائه شود و مقامات عراق باید نسبت به سودآور بودن پیشنهادات ایران اقناع شوند.

صادرات ناپایدار، تغییر مکرر قوانین گمرکی و تعرفه گمرکی متفاوت در مرزها

در حال حاضر حدود نیمی از ترکیب کنونی صادرات ایران به عراق ناپایدار است و می تواند مشکلات جدی برای اشتغال ایرانیانی که در این حوزه فعالیت می کنند، ایجاد کند. عراق در گمرکات خود به دلیل تفاوت قوانین اقلیم کردستان با دولت مرکزی نسبت به دریافت عوارض گمرکی رفتار متفاوتی دارد. علاوه بر ناهماهنگی در گمرکات، تغییر مکرر قوانین گمرکی در عراق و ممنوع الورود شدن برخی کالاها بدون اطلاع قبلی به صادرات ایران آسیب زده است.

با این حال، راه حل این دو مشکل روشن است. یک توافقنامه جامع تجاری بین ایران و عراق تا حدود زیادی می تواند مشکلات مذکور را مرتفع کند. انعقاد این توافقنامه می تواند دو فایده مهم برای تجار و تولیدکنندگان ایرانی داشته باشد.
اول اینکه با ثبات در قوانین، امکان برنامه ریزی بهتر فراهم می شود
و دوم آنکه با کاهش تعرفه های گمرکی، قدرت رقابت محصولات ایرانی در بازار عراق افزایش می یابد.

* مطالبات ارزی*

طبعا در شرایط تحریم نمی توانیم از منابع محدود ارزی برای سرمایه گذاری در زیرساخت ها و صنایع عراق استفاده کنیم. اما از منابع بلوکه شده در عراق می توان چنین استفاده ای کرد. درست است که با رایزنی و تلاش بانک مرکزی، امکان بازگرداندن پول گاز و برق صادر شده از ایران به عراق وجود دارد؛ اما باید به این نکته توجه داشت که در شرایط فعلی تداوم صادرات برق و گاز مهمتر از بازگرداندن پول آنها است. در واقع اگر طرف عراقی در تعامل با ایران با ریسک بالایی مواجه شود، ممکن است واردات این دو محصول را از ایران قطع کند و یا به شدت کاهش دهد.

تداوم صادرات برق به خودی خود مهم است؛ زیرا با سرمایه گذاری های صورت گرفته زیرساخت های تولید برق در کشور ایجاد شده است و عدم بهره برداری از آن موجب وارد آمدن خسارت فنی به تجهیزات نیروگاه های برق خواهد شد .همچنین صادرات گاز به دلیل مشترک بودن بزرگترین میدان گازی ایران با قطر و نبودن قانون مشخص برای برداشت گاز از این میدان بین ایران و قطر، برای ما اهمیت دارد.

جمع بندی

تحریم های آمریکا و نظارت شدید به انتقال دلار، مشکلاتی را برای اقتصاد ایران ایجاد کرده است. با این وجود تجارت ایران و عراق با پول ملی دو کشور تحت نظارت آمریکا نیست، بنابراین استفاده از پول ملی به عنوان راهکاری برای کمک به صادرات در نظر گرفته شده است.

به علت ناپایداری صادرات به عراق، تعرفه های متفاوت در مرزهای عراق (اقلیم و دولت مرکزی) و همچنین تغییرات مداوم قوانین گمرکی، تجارت بین دو کشور دچار اختلالاتی شده است. با انعقاد قرارداد تجاری دو طرفه بین دو کشور می توان بر این مشکلات غلبه کرد.

همچنین به دلیل مطالبات زیاد ارزی از کشور عراق و محدودیت های ارزی ایران به دلیل تحریم ها، برای سرمایه گذاری در عراق می توان از پول های بلوکه شده حاصل از صادرات قبلی در عراق استفاده کرد.

رامين تولي پور
نائيب رئيس كميسيون صنايع خانه صنعت معدن تجارات جوانان

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

1 × یک =

دکمه بازگشت به بالا