دوران ترسالی، نیازمند مدیریت منابع آب کشور است

میانگین بارش در سال زراعی 97 و 98 نسبت به میانگین 11ساله سال‌های اخیر به ترتیب شاهد افزایش 40درصد و 51 درصدی بوده است. در همین راستا، حسن اردکانیان، استاد هواشناسی، در ارتباط با افزایش بارش در سال‌های اخیر، عنوان کرد:« بارندگی‌های ایران در این سال‌ها نرمال و بالاتر از نرمال بوده است و کشور وارد ترسالی شده است.»

این استاد دانشگاه، ضمن اشاره به اقدامات وزارت نیرو در زمینه مدیریت منابع آب کشور، افزود: « با این حجم بارش‌ها مخزن سدهای کشور وضعیت بسیار مناسبی دارند و باید به فکر جمع‌آوری رواناب‌ها برای سال‌های آتی باشیم.»

*اهمیت مدیریت منابع آب در دوره ترسالی

وارد شدن به دوره ترسالی، توجه به مدیریت منابع آب را بیش از گذشته آشکار می‌سازد. در حقیقت علاوه بر بازسازی زمین‌های زراعی آسیب دیده از بحران کم آبی 10سال اخیر، برنامه‌ریزی به منظور مدیریت منابع آب باید در دستور کار قرار گیرد.

یکی از اساسی‌ترین راهکارهای مدیریت منابع آب، استفاده از شیوۀ سازه‌ای مدیریت منابع است.حجم کل مخازن سدهای بهره‎برداری شده کشور در حال حاضر 52هزار 52.5میلیارد متر مکعب در قالب 185 سد است. ظرفیت اسمی نیروگاه سدهای بهره برداری شده نیز قادر به تولید 12246مگاوات برق خواهد بود.

این در حالیست که پیش از انقلاب تنها 19سد در کشور وجود داشته و ساخت سدهای ذخیره آب، پس از انقلاب با افزایش 870درصدی مواجه شده است.

از سوی دیگر در سال 98 و 99، مجموعا تعداد 23سد در برنامه افتتاح وزارت نیرو قرار داشت که از این تعداد، 7سد با ظرفیت مخزن مجموع 174.8 میلیون متر مکعب افتتاح شده است. همچنین در 2سال اخیر، آبگیری 16سد در دستور کار دولت قرار داشته که از این تعداد 2 سد با ظرفیت 140میلیون متر مکعب آبگیری شده است.

*کرمانشاه در صدر آمار سدهای بهره‌برداری شده دولت کنونی

عملکرد دولت تدبیر و امید در زمینه ساخت سد در دوره یازدهم و دوازدهم قوه مجریه، بهره‌برداری از 41سد با ظرفیت مجموع 5300میلیون متر مکعب ختم شده است.

در این بین بیشترین تمرکز دولت به منظور ساخت سد را در استان کرمانشاه قرار داشته و این استان با افتتاح 6سد شهدای گمنام، سراب گیلان‌غرب، داریان، زمکان و چنگربان با ظرفیت منبع مجموع 410میلیون متر مکعب پیشتاز عملکرد سد سازی دولت است.

بر اساس مستندات ارائه شده از سوی وزارت نیرو، این وزارتخانه 405 سد با ظرفیت کل مخزن 53021 میلیون متر مکعب را در دست بهره‌برداری دارد که ساخت این سدها منجر به تنظیم سالانه 38196میلیون مترمکعب آب خواهد شد.

همچنین این وزارت‌خانه به منظور کنترل بارش‌های سیل‌آسا در دوران ترسالی، 38سد با ظرفیت کل مخزن 8267میلیون متر مکعب را در دست مطالعه خواهد داشت.

*نیاز کشور به پروژه‌های سدسازی

بررسی نظرات متفاوت کارشناسان در حوزه ساخت سد، مشخص می‌کند، احداث سازه به منظور ذخیره آب یکی از الزامات مدیریت منابع آب تلقی می‌شود.

در همین ارتباط مسعود فرزاد، کارشناس حوزه آب، در بیان نیاز کشور به سد، اظهار داشت:« در بارش‌های 2سال گذشته که با سیل مواجه شدیم، اگر زنجیره سد‌هایی که باید بر روی رودخانه‌های کرخه و دز احداث می‌شد، تکمیل شده بود، این همه خسارت به بار نمی‌آمد.»

این کارشناس حوزه آب، با اشاره به هجمه گروه‌های محیط زیستی و همچنین تغییراتی که در مبنای محاسبات سدسازی در سطح عالی وزارت نیرو قرار گرفت، عنوان کرد:« احداث بخشی از سد‌های کشور به دلایلی نظیر استفاده از تحلیل آورد دوره‌های 10تا15ساله به جای دورۀ 50ساله و زیر سوال رفتن احداث نیروگاه برق‌آبی از توجیح افتاده است.»

فرزاد، در توضیح اهمیت وجود سد به منظور مدیریت منابع آب کشور، افزود: « تجربه‌ای که امروز به قیمت از دست دادن جان ده‌ها نفر و از بین رفتن ۱۸۰ هزار خانه و کاشانه و آوارگی هم وطنانمان در استان‌های لرستان، خوزستان، گلستان و مازندران، از بین رفتن هزاران هکتار باغ‌ها و مزارع و تلف شدن‌ چندین هزار دام به قیمت ۳۵ هزارمیلیارد تومان آموختیم، این بود که باید سد ساخت.»

خسارات به وجود آمده ناشی از بارش‌های چندسال اخیر و همچنین ورود کشور به دوره ترسالی نیازمند توجه به ساخت سد برای کنترل آسیب سیلاب و مدیریت منابع آب است. در حقیقت احداث سد می‌بایست به روند سابق خود بازگشته و مورد توجه جدی مسئولان وزات نیرو قرارگیرد.